بررسی عوامل موثر و راهکارهای مناسب تغییر معیشت جوامع روستایی با رویکرد مدیریت پایدار جنگل ها در منطقه بازفت استان چهارمحال و بختیاری

تامین معیشت پایدار جوامع محلی مرتبط با عرصه های جنگلی یکی از عوامل اثر گذار در مدیریت پایدار منابع جنگلی است. برنامه ریزی در جهت ارتقاء و بهبود وضعیت معاش و درآمد خانوارهای روستایی به عنوان یک خط مشی مهم و اثرگذار برای تحقق توسعه پایدار تعریف شده است.این تحقیق به بررسی پتانسیل اقتصادی و اجتماعی راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای وضعیت معیشت خانوارهای روستایی در منطقه بازفت شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری می پردازد. در این بررسی راهکار های جایگزین و ارتقاء دهنده درآمد، شامل راهکارهای توسعه آگروفارستری، اکوتوریسم، اجرای طرح های جنگلداری چند منظوره و آموزش و ترویج ساکنین محلی است. به این منظور وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنین پنج روستا شامل روستاهای طارم، دورک علیا، دورک سفلی، الگی علیا و الگی سفلی از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه در خصوص منابع درآمدی و هزینه ای، میزان اراضی و باغات تحت مالکیت و مقدار تولیدات مختلف اهالی جمع آوری شد. همچنین نظرات ایشان در رابطه با هر یک از روش های پیشنهادی برای جایگزینی در تامین درآمد و اشتغال روستایی و میزان پذیرش این راهکارها از طرف خانوارها اخذ شد. سپس با توجه به نتایج حاصل از پرسشنامه ها و نیز مطالعات وضعیت رابطه اهالی روستا با منابع جنگلی از طریق روش dpsir تحلیل شد. همچنین نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدات شیوه فعلی ارتباط اهالی با جنگل و نیز روش فعلی تامین معاش ایشان با استفاده از روش swot تعیین شد. در مرحله بعد هر یک از راهکارهای ذکر شده برای ارتقاء معیشت خانوارها از لحاظ پتانسیل اقتصادی به منظور برآورد میزان درآمدزایی هر روش بررسی شد. سپس روش های مورد نظر پیشنهادی با استفاده از معیارهای اقتصادی شامل میزان درآمد سرانه و میزان اشتغالزایی مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین میزان پذیرش هر یک از این راهکارها براساس معیارهای اجتماعی شامل سطح آگاهی خانوارها از روش پیشنهادی و نیز میزان تمایل ایشان به اجرای هر روش مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست آمده از روش swot و dpsir نشان دهنده استفاده اهالی از منابع جنگلی و مرتعی بوده که با روش های غیراصولی سبب تخریب منابع طبیعی شدند. براساس نتایج حاصل از بررسی هر یک از راهکارها از دو جنبه اقتصادی و اجتماعی در جهت بهبود معیشت خانوارهای روستایی راهکار مناسب در بین راهکارهای پیشنهادی از نظر اقتصادی روش اگروفارستری است اما از نظر پذیرش اجتماعی روش پرورش ماهی از پذیرش بیشتری برخوردار بوده است. کلید واژه ها: راهکارهای تغییر معیشت، مدیریت پایدار جنگل، جوامع روستایی، منطقه بازفت، چهارمحال و بختیاری